C. van Eesteren
Over het Rokin-vraagstuk

Le Rokin à Amsterdam est un canal historique, bordé d'étroits quais pour le trafic et les passants.
Il est en même temps une grande voie de circulation. Est-il permis, devant le passé, de terrasser une partie du Rokin?
En général, les vieilles villes sont elles des musées en plein air? Non!
Les vieilles choses se meurent. Le nouveau doit être de notre temps.
Les éléments positifs de la nouvelle forme du Rokin: grande voie de circulation - tramways - autos - emplacement d'autos - magasins - boutiques - asphalte.
?
Das Rokin in Amsterdam is ein historischer Kanal mit schmalen Uferstrassen auf beiden Seiten.
Es ist gleichzeitig eine der Hauptverkehrsstrassen.
Ist es erlaubt, in Bezug auf die Vergangenheit, das Rokin teilweise auszufüllen?
Allgemein gesprochen, sind alte Städte Freiluft-Museen? Nein!
Das Alte stirbt ab. Das Neue soll zeitgemäss sein.
Bestimmende Elemente für die neue Form des Rokins: Hauptverkehrsstrasse - Strassenbahnen - Autos - Autoparks - Warenhaüser - Läden - Asphalt.
?
The Rokin in Amsterdam is an historical canal, bordered bij small riverstreets. At the same time it is one of the principal passages for the street-traffic.
Is it permitted, with a view to the Past, to fill up part of the Rokin?
Generally speaking, are old towns open-air-museums? No!
The past is dying away. The new thing must be of our time. Positive elements of the new form of the Rokin: Main-road - tramways - autos - parking-place - store-houses - offices - asphalt.

Het dempen van het doodloopende, troebele stukje Rokinwater, waarover nu al eenige jaren geredekaveld wordt, is de consequentie van vroegere dempingen. Aan dit feit is niet te ontkomen.

Het terrein, dat door de vroegere dempingen ter beschikking kwam heeft men volgebouwd met de Beurs, de Bijenkorf en het gebouw Industria. Het zou een groote fout zijn, door, hiermede voortgaande, het nu vrijkomende terrein weer vol te bouwen.

Wanneer wij het terrein, dat door de demping ter beschikking komt, een doelmatige bestemming willen geven moeten wij ons namelijk eerst afvragen welke functie dit terrein als open ruimte in het centrum der binnenstad zou kunnen vervullen.

Daarbij kunnen wij uitgaan van de feiten, dat het Rokin een deel van den grooten verkeersweg Centraal-Station - Plan Zuid is en dat Amsterdam in de toekomst ruimte voor ‘Auto-parks’ zal moeten reserveeren.

Plattegrond van het Rokin met omgeving na de demping.
Plan du Rokin après terrassement.
Plan des Rokin nach der Ausfüllung.
Plan of the Rokin alter the filling-up.

Het Rokin. Tegenwoordige toestand.
Le Rokin. Comme il est anjourd'hui.
Das Rokin. Wie es jetzt ist.
The Rokin. As it is now.

Als eerste van zulk een serie ‘Auto-parks’ in de binnenstad ligt het gedempte stukje Rokin volkomen op zijn plaats. Het ligt in de directe nabijheid van de Kalverstraat, van het Raadhuis, van verschillende groote kantoren, niet ver van de beide Beurzen enz., terwijl het aan den belangrijksten verkeersweg der Amsterdamsche binnenstad ligt.

Voor plantsoen of met boomen beplante wandelplaats komt het in het geheel niet in aanmerking, daar het veel te winderig is door zijne open ligging.

De verhoudingen tusschen water-, straat- en wandoppervlakte zijn niet mooi meer te noemen (zie photo ‘tegenwoordige toestand’). Na de demping zullen deze verhoudingen geheel opnieuw bepaald moeten worden.

Oorspronkelijk heeft de gracht, - toen nog de Amstel, - gedomineerd. De huizen waren laag, het water breed - bijna van huis tot huis.

Nu verdwijnt het water. De huizen bereiken een hoogte van ongeveer 20 M. Een dergelijke ontwikkeling kan niet aan het toeval worden overgelaten. De afmetingen van het Rokin en de hoogte der straatwanden moeten in hun geheel als onveranderlijk worden beschouwd. Wel is het mogelijk het straatoppervlak goed in te deelen en de straatwanden op enkele plaatsen te wijzigen, daar men in dit geval slechts met weinige eigenaren te maken heeft. Daar bij het Spui een straatverbreeding in voorbereiding is, zal het mogelijk zijn daar ter plaatse een hoog gebouw op te richten.

De onbepaalde horizontalen der asphaltvlakken en der straatwanden zullen door dit verticale accent bepaald worden, waardoor het geheele stadsgedeelte een eigen karakter verkrijgt. Deze overschrijding der max. toegelaten bebouwingshoogte, die zich direct in een verhooging van den grondprijs uitdrukken zal, is tevens een middel om de kosten der straatverbreeding te bestrijden.

Verkeersweg - Auto's - Autopark - Trams - Kantoren - Magazijnen - Asphalt.

Ziehier de realiteit - de eenige basis voor de oplossing der Rokin-puzzle.

Het hierbij gereproduceerde ontwerp heb ik ‘Elementair’ genoemd, omdat het uit de ele-

menten van het betreffende stadsgedeelte is opgebouwd. Op een dergelijke elementaire wijze dient de geheele uitbreiding en vernieuwing van Amsterdam bestudeerd te worden.

Is het geen dwaasheid, dat men over een detailkwestie jarenlang strijdt, terwijl de ontwikkeling der geheele stad aan het toeval overgelaten wordt?

Café met terras en autoreparatiewerkplaats op de plaats waar thans de Langebrug is,
Café avec terrasse et atelier de répération pour auto's.
Cafe mit Terrasse und Autoreperaturwerkstatt.
Cafe with terrace and workshop for motorcars.