Lezingen


In deze afdeling worden data en teksten van voordrachten, toespraken, radio-optredens en dergelijke gepubliceerd. 


20 oktober 1927 - Lezing voor de Rotterdamsche Kring over Verleden en toekomst van het jonge Nederlandsche proza (alleen Ter Braaks aantekeningen zijn bewaard gebleven). Zie voor een verslag: de Nieuwe Rotterdamsche Courant en Algemeen Handelsblad van 21 oktober 1927 


30 januari 1929 - Causerie over de cineast René Clair in de Harmonie in Hilversum voor de Filmliga, afdeling Gooi (de tekst is niet bewaard gebleven)

 

oktober 1930 - Lezing over De film van heden voor de Rotterdamsche Kring, samen met Coen Graadt van Roggen (de preciese datum is niet bekend, de tekst is niet bewaard gebleven)

 

23 november 1930 - Radiovoordracht (A.V.R.O.) over de roman van Alie van Wijhe-Smeding, De domineesvrouw van Blankenheim (de tekst, Alie van Wijhe-Smeding, Provincialisme en Rhetoriek is gepubliceerd in De Stem, 1931, blz. 62). Zie ook de briefwisseling met P.H. Ritter Jr. en Een literaire rel met Menno ter Braak door Jan J. van Herpen


9 maart 1931 - Geschiedenis als wetenschap en als fabel, lezing gehouden voor de Sociëteit voor Cultureele Samenwerking in Den Haag. Over deze lezing: Léon Hanssen, Geschiedenis als wetenschap en als fabel. een lezing van Menno ter Braak. In Feit en Fictie, Tijdschrift voor de geschiedenis van de representatie, 21(6), 52-64 


13 september 1931, 14.00-14.30 - Radiovoordracht (A.V.R.O.) over Aldous Huxley's Point Counter Point 


23 oktober 1931, 30 oktober 1931, 6 november 1931, 13 november 1931 en 20 november 1931 - Reeks van vijf lezingen voor de Vereeniging Ons Huis Rotterdam over Film en Filmkunst. Eerste lezing: Algemeene Inleiding. Van Film tot Filmkunst. Tweede lezing: De grondslagen. De Film als Bewegingskunst. Derde lezing: Hoe vertolkt de Film ideeën? Vierde lezing: De Film en andere kunsten (Muziek, Beeldende Kunst, Literatuur). Vijfde lezing: Stijlen en Stroomingen in de Filmkunst (de teksten zijn niet bewaard gebleven)

 

31 oktober 1931 - Lezing 'De filmkunst en hare problemen' in Groningen, zie Léon Hanssen, Want alle verlies is winst, p. 363.

 

3 november 1931 - Lezing 'De filmkunst en hare problemen' in Zutphen voor het Instituut voor Arbeidersontwikkeling, zie Léon Hanssen, Sterven als een polemist, p. 117.

 

14 december 1932 - Rotterdamsche Kring, 'Schoonheidszin en persoonlijkheid, een openbaar twistgesprek tusschen Victor van Vriesland en Dr. Menno ter Braak, na de pauze gelegenheid van den kant der toehoorders tot het poneeren van andere gezichtpunten'


10 mei 1933 - Wat zijn goede Europeanen?, lezing voor de afdeling Den Haag van de Jongeren Vredes Aktie (de tekst is niet bewaard gebleven).  Zie voor een uitvoerig verslag: Het Vaderland van 11 mei 1933


6 november 1933 - De verhouding van schrijver en lezer in de letterkunde, lezing voor het Letterkundig Genootschap Oefening Kweekt Kennis in Den Haag (de tekst is niet bewaard gebleven). Zie voor een uitvoerig verslag: Het Vaderland van 7 november 1933

 

2 december 1933, 18.15-18.30 - Radiovoordracht (Radio Brussel): over "De Vlaamsche letterkunde door Nederlandsche oogen gezien" waarin hij auteurs als Timmermans vergeleek met auteurs als Elsschot, Roelants en Van Nijlen. In Het Vaderland van 4 december 1933 werd de lezing besproken.

 

2 december 1933 - Voordracht over Reinaert en Politicus zonder partij voor de Vlaamsche Club in Brussel. De tekst is niet bewaard gebleven, wel Ter Braaks aantekeningen. In Het Vaderland van 4 december en in De Telegraaf van 8 december 1933 werd de lezing besproken.

Zie ook over Ter Braak en Reynaert: Jan de Putter, 'Vos zonder partij... Reynaert in het oeuvre van Menno ter Braak' in: Tiecelijn 33, Jaarboek 13 (2020) van het Reynaertgenootschap, p. 122 t/m 158.

 

6 januari 1934 -  Ter Braak spreekt over Forum ter gelegenheid van een tentoonstelling over de Forum-groep bij de firma Bolle in Rotterdam. 

 

1934 - 'Hoe men boeken wel en niet moet lezen' in de aula van het Rotterdamsch Lyceum. Precieze datum niet bekend.

 

maart 1934 - 'De beweging van '80 en de generatie van '30', lezing voor de Litteraire Faculteit van het Utrechtsch Studentencorps


14 december 1934 - De beweging van 1880 en de jongere generatie, lezing in 'De Rustende Jager' in Bergen(NH) voor de Vereeniging Ontwikkelingsavonden te Bergen. Zie voor een uitgebreid verslag de Alkmaarder Courant van 15 december 1934.


22 juni 1935Discours sur la liberté, rede gehouden op het Congrès international des écrivains in Parijs (gepubliceerd in Forum, Amsterdam, 7 (1935), p. 649-654). Stichting Menno ter Braak heeft, in samenwerking met De Parelduiker, de Nederlandse vertaling Rede over de vrijheid laten maken. Zie voor alle congresteksten: Sandra Teroni et Wolfgang Klein, Pour la défense de la culture, Les textes du Congrès international des écrivains, Paris, 1935, Collection Sources, Dijon, 2005.


15 november 1935 - Cultuur en Fascisme, lezing voor de Bond van Kunstenaars ter Verdediging van de Kultuur, Amsterdam (de tekst is niet bewaard gebleven)


29 november 1935 - De Verhouding van Literatuur en Leven, lezing voor de Literaire Faculteitsvereeniging in Groningen (de tekst is niet bewaard gebleven). Zie voor een uitvoerig verslag: het Nieuwsblad van het Noorden van 30 november 1935

 

1936 - 'Filmliga, geschiedenis eener idee', lezing in het Muzieklyceum in Amsterdam, georganiseerd door de Nieuwe Filmliga in samenwerking met de Amsterdamsche Studentenvereeniging voor Sociale Lezingen en de Smalfilmliga. De precieze datum is niet bekend.


5 maart 1936 - Lezing voor het Anti-fascistisch Studenten Comité, Leiden over De Europeesche Heldenkermis (de tekst is niet bewaard gebleven). Zie voor een uitvoerig verslag: het Leidsch Dagblad en de Nieuwe Leidsche Courant van 6 maart 1936 


4 april 1936 - Lezing in boekhandel D. Bolle in Rotterdam over W.A. Paap en zijn 'Vincent Haman' (de tekst is niet bewaard gebleven). Zie voor een uitgebreid verslag: Het Vaderland van 5 april 1936 en de Nieuwe Leidsche Courant van 6 april 1936


18 mei 1936 - Lezing voor het Anti-fascistisch Studenten Comité, Amsterdam over Het Anti-Fascisme en zijn Tactiek (de tekst is niet bewaard gebleven)


28 augustus 1936 - Aantikken onder Dictatuur, lezing ter gelegenheid van de tentoonstelling 'Olympiade Onder Dictatuur' (D.O.O.D) in Amsterdam(de tekst is niet bewaard gebleven)


6 november 1936 - Lezing voor de Psychologische studiekring in Amsterdam over De psychologische intuïtie in de litteratuur (de tekst is niet bewaard gebleven). Zie voor een verslag: Het Vaderland van 7 november 1936


11 november 1936 - Fascisme en Ressentiment, Lezing voor het Anti-fascistisch Studenten Comité, Rotterdam (de tekst is niet bewaard gebleven)


21 januari 1937 - Lezing voor het Delftsch Studentengezelschap 'Vrije Studie' over Nationaal-socialisme als Rancuneleer. Zie voor een verslag: Het Vaderland van 22 januari 1937. De brochure Het Nationaalsocialisme als Rancuneleer verschijnt later dat jaar als uitgave van het Comité van waakzaamheid van anti-nationaalsocialistische intellectueelen


3 mei 1937 - 'Spiegelgevecht' met Anton van Duinkerken in Diligentia, Den Haag in het kader van de Boekenweek. Onderwerp: Het probleem van de boekdrukkunst. Zie voor een aankondiging: Het Vaderland van 27 april 1937 en verslagen in Het Vaderland van 4 mei 1937, de Haagsche Courant van 4 mei 1937, De Avondpost van 4 mei 1937, De Tijd van 5 mei 1937.

 

10 mei 1937 - Herdenking van Vondel en Multatuli, op initiatief van het Algemeen Democratisch Studentenverbond. Anton van Duinkerken over Vondel ('Vondel en de vrijheid') en Menno ter Braak over Multatuli ('Multatuli en de vrijheid') in de aula van de G.U. Amsterdam onder voorzitterschap van Prof. Dr. H.J. Pos (de tekst is niet bewaard gebleven)


16 oktober 1937 - Kunstenaar en Samenleving, lezing voor het Kunstenaarscongres voor Geestelijke Weerbaarheid in de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam (de tekst is niet bewaard gebleven). Zie een verslag: Bataviaasch Nieuwsblad van 17 oktober 1937


17 december 1937 - Lezing over Het Werk en de Figuur van Arthur van Schendel, op initiatief van Boekhandel Van Heterenin het American-Hotel in Amsterdam (er zijn twee verschillende transcripties van de lezing gemaakt)


28 januari 1938 - Lezing voor het Comité van waakzaamheid van anti-nationaal-socialistische intellectuelen in Den Haag over Christendom en Fascisme (de tekst is niet bewaard gebleven).  Zie voor een uitvoerig verslag: Het Vaderland van 29 januari 1938


14 maart 1938 - Lezing voor de Debatingclub Eloquentia over Multatuli en zijn invloed op de Nederlandsche letterkunde (de tekst is niet bewaard gebleven). Zie voor een uitvoerig verslag: Het Vaderland van 15 maart 1938


26 februari 1939 - Elitebegrip in een Democratische Cultuur, lezing gehouden in het conferentieoord Woudschoten voor studentengroepen van het Comité van Waakzaamheid. Uit deze lezing ontstond de brochure De nieuwe elite. Zie voor een verslag van de conferentie: Zaans volksblad van 1 maart 1939 


31 maart 1939 - Lezing in het Lorentz-Lyceum in Eindhoven. De voordracht is bedoeld als inleiding tot een tentoonstelling van het werk van J. Greshoff en wordt georganiseerd met medewerking van de Volksuniversiteit (de tekst is niet bewaard gebleven)


31 oktober 1939 - De litteratuur en het gezond verstand, causerie voor militairen in de officierscantine in Bergen aan Zee. Voor een uitgebreid verslag zie de Alkmaarsche Courant van 1 november 1939

 

14 februari 1940 - Causerie over Multatuli voor leden der V.U. in de voorzaal er Sociëteit in Doetinchem. Voor een verslag zie De Graafschap-bode van 16 februari 1940.


1 april 1940 - Lezing op een openbare bijeenkomst in Bellevue, Amsterdam, georganiseerd door de Stichting tot Verdediging van de Culturele en Maatschappelijke rechten der Joden onder de leuze In Nederland geen rassenhaat. Ter Braak greep voor deze lezing terug op zijn artikel Antisemitisme in rok in De Blaasbalg. In het Nieuw Israelitisch Weekblad van 5 april 1940 verscheen een uitvoerig verslag van de bijeenkomst. Zie foto.

 

Foto rechts: proefdruk van foto door Franz Ziegler, 22 december 1934