Menno ter Braak
aan
E. du Perron

Rotterdam, 1 december 1932

R'dam, 1 Dec. '32

Beste Eddy

Je twee brieven ontvangen en het panopticum aan Bouws doorgegeven. Het is m.i. iets te lang voor de materie, maar verder goed. Ook heb ik, om eerst de zaken af te doen, ƒ 30 aan Nijhoff overgemaakt, zoodat er nu nog ƒ 25 volgen. Je hebt daar dan schoon schip gemaakt. Ik wacht nu maar af, welk reusachtig pakket er uit Brussel zal komen! Gamiani kreeg ik al, geheimzinnig aangeteekend; nu, het is inderdaad stevig pornografisch! De tekst is, zooals je zelf zegt, ‘desperaat second rayon’ (nog wel iets minder, lijkt me, of heb ik al te veel van het gevarieerd programma geslikt?), in ieder geval heel leerrijk als contrast met de werkelijk volledig ‘erstklassische’ Liaisons Dangereuses. Gamiani is eigenlijk alleen maar ‘omgekeerd fatsoenlijk’, Mme. de Merteuil is werkelijk pervers, want intelligent. Ik heb er een bladzij over in den Zieke geschreven. De plaatjes van Gamiani zijn werkelijk uitstekend, bij een eerste visie zelfs niet onverleidelijk; bij een tweede overzicht valt het circusachtige [ik bedoel het geenscèneerde van de ‘nummers’] al meer op, maar de teekenkunstige qualiteiten blijven toch boven twijfel.

Ik kon niet nalaten, om je op St. Nicolaas de brieven van Lawrence cadeau te zenden. Ze bevallen me steeds beter en ze zullen jou ongetwijfeld extra interesseren. Grappig is, dat L. de Max Havelaar heeft bewonderd! En zijn verhouding tot Huxley bewijst mij toch steeds meer, dat Huxley, ondanks zijn Oxford-kant, een sympathieke vent moet zijn (ev. geweest). L. zegt zeer juiste dingen over zijn werk, o.a. ook over Point Counter Point. O.m. ook dit, dat mij genoegen deed in verband met mijn these in Het Schrijverspalet: ‘It seems to me it would take ten times the courage to write P. Counter P. that it took to write Lady Ch.; and if the public knew what it was reading, it would throw a hundred stones at you, to one at me.’ Ik geloof niet, dat een man als L. zooiets als compliment zegt; ik ben trouwens van de waarheid ervan overtuigd. Uitstekende critiek op Aldous op pag. 783!

Verder is Vestdijk weer opgedoken met verzen en een essay over Valéry en het Duistere Vers. Ik heb het nog niet gelezen, maar de aanhef is goed. In ieder geval hebben wij nu tegenover Vic onzen Valéry-specialist. - Vic geeft mij dezer dagen de tien verzen Jeugd van Dèr Mouw, die we dan in Februari met een portret kunnen afdrukken; lijkt je dat niet aardig? Vic heeft drie portretten, waaruit ik het beste zal kiezen. Stel je overigens voor, dat hij bij zijn verhuizing een deel van Dèr Mouw's nalatenschap heeft weggemaakt! De verhuizers hebben ‘eenig papier’ weg laten waaien! Eigenlijk godgeklaagd, zooals hij met die boel is omgesprongen.

Over de Liaisons ben ik zeer opgetogen. Ik zou dan ook geen verhandeling op een ander gebied begeeren! Mijn eenige overweging is, dat het hier niet meer om het ‘directe opium’ gaat, maar dat de manoeuvres met een perfectie en een ernst worden uitgevoerd, die mij persoonlijk allerminst zou liggen. Ook niet, als het om andere kampspelen ging. Maar dat maakt mijn bewondering geen millimeter kleiner. Het is een meesterstuk van schrijfkunst en intelligentie.

Het hoofdstuk over de intelligentie is bijna af, het is veel langer dan het eerste. Het nu volgende noem ik: Nietzsche contra Freud; het zal over de termen ‘ziekte’ en ‘gezondheid’ gaan. Ik schrijf dit boek veel sneller dan Dumay en ik weet wel zeker, dat, wat er ook aan mag mankeeren, hiervan niet gezegd kan worden, dat het een hollandsche traditie nadert. (Heb je, dit terzijde, de ontluizing van Dumay al voortgezet? Ik ben er n.l. erg benieuwd naar!).

Op een klein beetje leedvermaak heb ik mezelf wel betrapt, toen ik over je journalistieke debuut las! Het leedvermaak van den ‘werkman’ waarschijnlijk, die een ander graag ook eens met soeperige compromissen-op-maatschappelijk-gebied ziet worstelen. Ik zou Het Vaderland voorloopig maar probeeren!

De brieven van Greshoff zijn ‘in orde’. Waarom is zulk reageeren toch (blijkbaar!) zoo moeilijk en dus zeldzaam? Want het sympathieke is, dat hij duidelijk een kater heeft en zich daar toch overheen weet te zetten. Vergelijk daar de reacties van oom Anthonie en oud-oom Coster eens mee!

Over Bouws’ huishouden kan ik, daar het laat is, voor Bep helaas niet meer uitweiden. Ik schonk hem een spiegel. (geen symbool!)

Na repliek jouwerzijds weer meer. Hart. gr. x en vooral ook aan Bep

je Menno

Nog eenige feiten. Vanmiddag een juffrouw van het ‘leekentooneel’ gedesillusioneerd; zij wou mij in een comité, maar ik heb haar iets van mijn opvattingen over acteurs verteld. - Laatst opgebeld door... Aad Schelling. Zij wil mij spreken en komt Zaterdag hier! Studeert sedert eenige maanden in Leiden. - Rotterd. studentencorps wil mij een... lustrumspel laten maken! Ik zal hen naar Bouws verwijzen of naar den onvermijdelijken Mannus anders maar!

Bijlage.

Brief van Maurice met antwoord van Bouws, ter inzage, aan hem terug! Misschien wil je er Maurice nog over schrijven?

Origineel: Letterkundig Museum, Den Haag