Het jong tooneel
‘Nacht’ van Shalom Asch
‘De Beer’ van Tsjechof

Eenigen tijd geleden zagen wij van dit verdienstelijke dilettantengezelschap een zeer goede opvoering van een onbeteekenend stuk van John van Druten. Ditmaal had het programma, bestaande uit twee éénacters, veel meer om het lijf; en als deze spelers in het eerste stuk te hoog grepen, dan moet toch de poging om buiten platgetreden paden te gaan geapprecieerd worden. Het dilettantentooneel heeft reden van bestaan, wanneer het het beroepstooneel, dat zijn commercieele moeilijkheden heeft, aanvult en daarbij gebruik maakt van de grooter vrijheid van beweging, die zijn positie meebrengt.

‘Nacht’ van Shalom Asch is echter wel een bijzonder precair geval. De tekst is meer symbolisch-lyrisch dan dramatisch en de vergelijking van de ‘verworpenen der aarde’ met de huilende honden tamelijk opzettelijk; dit genre, waarin de bekende prostituée den even bekenden dwaas flankeert, kan alleen over het voetlicht gebracht worden door een eerste rangsvertolking. En met alle waardeering voor de poging: eersterangs was de interpretatie door het ‘Jong Tooneel’ niet; men had te hoog gegrepen. Rien Carrière als de dief, die een oogenblik de illusie der menschelijke waardigheid over deze ellendigen brengt, had wel goede momenten, maar ‘haalde’ het toch over het geheel niet. En ook zijn medespelers bleven te vlak om werkelijk indruk te kunnen maken. Men zoeke het niet in tooneelwerk, dat zich eigenlijk van de actie heeft afgewend om litteratuur te zijn!

Veel beter slaagde de humoristische éénacter van Tsjechof, ‘De Beer’, waarin een treurende weduwe en een grondbezitter-schuldeischer (de ‘beer’) tenslotte in elkaars armen vallen. De dialoog is boeiend en de psychologie een pittig scherzo. Emmy Hartog en Joop Jonker hebben er iets aardigs van gemaakt, al is er nog wel meer uit dit ‘gevalletje’ te halen.

Vooraf heeft mej. Elisabeth Zeeman verdienstelijk werk van Kuyle en Donker voorgedragen, dat zij speciaal scheen gekozen te hebben uit de holle voortbrengselen van deze schrijvers.

De tooneelleiding berustte bij Henri A. van Eysden Jr en Ben van Eysselsteyn.

M.t.B.