Constant van Wessem:
Chaplin's oudere films

De beide films van Chaplin, ‘Chaplin champion’ en ‘Charlie at the show’, die op de tweede voorstelling van de Filmliga te samen werden vertoond, dateeren uit de periode, toen hij van 1913-'15 voor de Essanay & Cie te Chicago werkte en voor het maken van een film maar drie of vier weken tijd kreeg. Zij behooren tot Chaplin's eerste genre, dat van de sketch, dat al spelend schijnt te zijn ontstaan en waarbij Chaplin's fantastisch brein van ieder ‘geval’ met enkele kapriolen een ware scène weet te maken.

Deze oudere films zijn wat in vergetelheid geraakt naast het wereld-succes der latere, maar zij verdienen opnieuw onder den aandacht te worden gebracht, omdat zij zijn eigen actie, waar deze zeteit in het mechaniek van zijn humor, markanter nog doen uitkomen dan in de latere groote films, die dit mechaniek van den humor minder ‘an sich’ geven en den humor ook meer den humanitairen kant opdrijven. Het is waar, de humor zelf blijft in deze eerste films nog te veel afhankelijk van de ‘uitdruipende’ roomtaarten en de verkeerd gedeponeerde schoppen en slagen, een humor, te uitsluitend ‘pour rire’ in scène gezet, hoewel hier en daar reeds de fijne mensch-kundige trekjes van later opvallen, vooral in ‘Charlie at the show’, waar Chaplin gebruik maakt van de prachtige situatie van een heer, die, niet heelemaal frisch meer, in een variété verzeild raakt, maar toch nog helder genoeg is om de gewoonste daden met een zekere nonchalance aan de ongewoonste voorwerpen te verrichten (de lucifer, afgestreken aan het kale hoofd van den muzikant voor hem!)

Compositorisch zijn deze films een samenraapsel van invallen en speelmomenten: maar toch: hoe zuiver zien wij hier vaak de figuur Chaplin reeds naar voren komen ondanks het feit, dat hij in dien tijd films maakte, omdat hij, naar hij zelf vertelt, graag 25 dollar wilde verdienen en men van hem verlangde, dat hij ‘aardig’ zou wezen.....

Voor deze eerste vertooning van ‘Regen’ zijn er in enkele buitenlandsche bladen (o.a. ‘Variété’, ‘Pour Vous’ etc.) artikelen verschenen, waarin ik, door een fout der schrijvers, alleen als maker van deze film werd genoemd.
Dit nu is onjuist. Ik stel er prijs op, bij de nederlandsche vertooning in de Filmliga, nogmaals uitdrukkelijk te verklaren, dat ‘Regen’ is van M.H.K. Franken en mij, in volledige samenwerking.
JORIS IVENS