J. Greshoff
aan
Menno ter Braak

[Kaapstad], 2 januari 1940

¹⁾bevattende een brief voor E. du Perron

Dit is brief n^o 15

XV

2 Januarij 1940

Beste Menno,

Ziehier mijn eerste brief in het nieuwe jaar. Het éénige goeds, dat ons dit brengen kan, zou de tweelingsdood van hittelaar en stalijn zijn. Moge deze niet al te lang op zich laten wachten! Die Finnen zijn me anders kerels! Hun optreden maakt het raadplegen der dagbladen tot een genoegen. Ons Hollandsche nieuws halen we uit.... De Locomotief, die veel eerder in ons bezit is, dan Het Vaderland, dat bovendien eerst nog door de redactie van Die Burger bewerkt moet worden. Daarin lazen we zéér uitvoerig de bijzonderheden betreffende de Venloosche ontvoeringszaak en over de gevangenneming van Van der Hoeven en Buve, te samen twee Boeve. Van eenig protest over die ontvoering op Nederlandsch grondgebied heb ik nog niets gelezen. Hebben de heeren v. d regering, dat over hun kant laten gaan??? Is het niet mogelijk, op grond van de een of andere krijgswet, om die spionnageknechten standrechtelijk te fusilleeren???

Mijn werkvlaag is, (laten we hopen: tijdelijk) wat geluwd. Ik had gehoopt de drie zondagen, 31 dec, 1 & 2 Jan. 'm van jetje te geven, doch bracht dezelve in verachtelijk luiheid door. Gisteren ging ik naar het Coon carnival een feest van de kleurlingen met wonderlijke costuums, zang en dans. Nogal vermakelijk; des avonds liepen we door de slamsche buurt, waar het ook groot feest was.

Oudejaarsavond hebben we waarlijk héél gezellig gevierd. We hadden bij ons Van Wijk Louw met zijne Truida, J. du Plessis Scholz met zijn gade, Gerrit Bakker, de ziel van de H.A.U.M. en Frans Bijlsma. Met eenige koude schotels en een gepast zoopie en veel aardig discours tot half drie. Van Wijk kan goed vertellen, vooral van de wonderlijke typen uit het kleine Karroodorpje, waar hij opgegroeid is. Nu hebben we een feestje in voorbereiding om de aankomst te Kaapstad van Uys Krige te vieren met ongeveer dezelfde menschen plus de Malan's. We vermaken ons dus wel en zoo goed mogelijk, daarbij zijn de Afrikaansche menschen uit onze omgeving zeldzaam hartelijk en gastvrij en offervaardig; des te ondankbaarder vind ik mezelf, dat ik dit alles maar gedeeltelijk geniet en dat ik altijd die bittere bijsmaak in de mond houd. Ik heb werkelijk nooit kunnen vermoeden, dat heimwee een zoo hardnekkige en indringende kwaal was! Verder heb ik mij bezig gehouden met de lectuur van de twee romans van Ed. Coenraads (Piet Endt): Eiland van Geluk en Fakkeldragers. Ze zijn wat mat en kleurloos, maar werkelijk niet slecht. Er deugt toch iets niet in de republiek der letteren, dat zulke boeken vrijwel ongemerkt voorbijgaan, terwijl een Ina Bakker het tot litteraire ster brengt. Want met al hun tekortkomingen zijn deze boeken, door opzet en bedoeling alleen al, toch tienmaal zoo interessant als de productie van de Uitertsche dame. Ze zijn mij bovendien, geheel afgescheiden van letterkundige waardebepalingen, sympathiek. Ik heb ze met werkelijk genoegen gelezen. Ik moet nu eens gauw aan de nieuwe Helman beginnen. Ik bladerde er wat in, maar het boek lokte mij niet aan door de gezochte mooiheden, welke mij daarbij opvielen. Je weet wel, zoo van die beelden en wendingen, die gecenseerd worden het 'm te doen. Het laatste Vaderland, met je vertrouwd handschrift op het adres, behelsde mededeelingen betreffende Sint Sebastiaan, welke mij gelijkelijk boeiden en vermaakten. Ik moet nu ook gauw het onderhavige werkje ter hand nemen. Voort wacht mij nog de lectuur van De Zeven Tuinen en de herlezing van Schandaal in Holland. Ik bladerde ook even in het nieuwste voortbrengsel van Jo Otten; wat een opgezweepte lorrepijperij! Het is wèl gek, dat ik nog steeds het boekje van Adriaan bij Leopold niet heb! Van Dick een gezellige brief, waarin hij mij aankondigde dat Zin en Tegenzin, nogwel een ex. op Hollandsch papier, aan mij afgezonden was; ik ben er zéér benieuwd naar. Ik wacht dus vol spanning. Ga jij dat nieuwe boek van Rauchning: Gesprekken met hittelaar, weer voor dezelfde uitgever vertalen. Zulks ligt, gezien het succes van het vorige boek, voor de hand. Je kunt dan een spaarpotje maken voor je reis naar ZA zoodrà de oorlog voorbij is!!!! Het is natuurlijk schandelijk egoïstisch en onsociaal, maar een van de ergste oorlogsellenden vind ik het in het water vallen van je reis naar hier.

Zeg tegen Antje Faber, dat ik iederen dag de door haar vlugge vingeren vervaardigde portfolio ter hand neem om daaruit mijn tramkaart aan de conducteur te overhandigen en dat ik daarbij steeds vriendelijk aan haar denk. Hierbij een knipsel uit Die Brandwag, afdeeling ingezonden stukken. Stel je voor een inzender, die om hooge litteratuur smeekt! Bij ons beklagen inzenders zich altijd omdat de inhoud van hun krant of tijdschrift ‘te hoog’ is! Verder een wonderlijke merkwaardigheid van het leven hier. Op het Coon Carnival treden verschillende klupse (clubs) op met een eigen programma van zang en dans en een jury van blanken maakt dan uit wie de prijzen krijgt. Deze klupse hebben de prachtigste namen bv de Royal Radio Capetown Darky's etc. Stel je mijn verbazing voor toen de (blanke) omroeper op het veld, mededeelde, dat den volgenden dag een koor van ‘moffies’ zou optreden. Dit was als aparte en bijzondere attractie bedoeld. Stel je voor, dat op een Hollandsch Concours van Liedertafels, het comité als uitgelezen aantrekkelijkheid het optreden van een koor flikkers aankondigt!!!!! Ik heb echter geen gelegenheid om heden de prestaties van die ‘heeren’ te gaan bijwonen! Ik kan je er dus geen verslag over uitbrengen! Wonderlijk is het!!!

Heb je niet vergeten mij een ex van Peter van Steen De Droom, no van DVB te laten zenden, omdat het mijne in de brand van de Jagersfontein sterk geleden heeft? Hoor je ooit iets van Koert? Wat is er van zijn roman geworden? Vergeet vooral niet mij daarover te berichten. Slaat vriend Salden er zich nog al behoorlijk door? Als hij lust heeft mij eens iets te laten hooren, zou me dat véél plezier doen: hoe meer brieven hoe meer vreugd! Hij kan wel in het Duitsch schrijven voor déze keer, al hoewel ik het een schandaal vind dat hij nog niet beter op de hoogte van de Nederlandsche taal is! Stuur kiekjes!!! Aangeteekend!!!

Ik ga me de volgende week bezighouden met een uitvoerig rapport over mijn verhouding ten opzichte van het Hollandsch Weekblad en zijn directeur. Een vervelend en bovendien neerdrukkende arbeid, welke echter noodzakelijk is. Ik zal je een copie ervan toezenden en je zoudt me zéér verplichten met daar aandachtig kennis van te nemen en het daarna door te zenden aan Wallagh, wiens adres ik je dan op zal geven.

Je hebt nog steeds verzuimd mij mede te deelen hoe het afgeloopen is met het avontuur van Wim, die steeds maar bestellingen thuis kreeg, waar hij niets van af wist! Is dat bedrijf stopgezet, en kent men de schuldige? Ook ben ik zéér benieuwd hoe het bezoek Rantwijk-Du Perron wederzijds bevallen is! Ik ben benieuwd naar alles en alles; naar de kleinste details en ik ben daar eigenlijk voortdurend mee bezig in gedachten, hetgeen een duchtige belemmering voor het werk is. We hebben samen deze maand 32 pond gemaakt. Niet onaardig, maar nog steeds véél te weinig, daar 50 een minimum is voor levensonderhoud. Wanneer Aldewereld mij niet zoo brutaal bedrogen had, zouden we juist mooi rond komen. Door zijn ontrouw zitten we nu in de zorgen.

Ik hoop, dat de vliegpost, welke ik morgen verwacht, iets van je trouwe hand zal brengen. Groet vooral Alle vrienden en bekenden hartelijk. Mateloos veel goeds en liefs voor jullie tweeën van ons vieren.

Geheel je Jan

Origineel: Den Haag, Letterkundig Museum