Schietschijf

Paradise Regained

Mr dr W.H. Westerman, leider van den Nederlandschen Stahlhelm zonder stalen helmen, exploitant van den speelgoedleeuw met de zingende ingewanden, (geleend uit den dierentuin van den Vos Reinaerde), weleer afgevaardigde naar het Pen-Congres te Dubrovnic en dus Nederlandsch letterkundinge, schrijver van den politieken roman ‘Rosa Roth, de Intellectueele Verleidster’, strijder op eigen gelegenheid voor fatsoen en eer, redacteur van het mild-fascistisch geleide ‘Haagsch Maandblad’, enz. enz. enz..... de heer Westerman dan laat in genoemd maandblad een eenvoudig man aan het woord, zich noemende Tenax. Booze tongen fluisteren, dat het de heer Westerman zelf is, die dezen taaien en vasthoudenden naam heeft uitgekozen, maar met dergelijke hypothesen laat een boogschutter, die ook een pseudoniem heeft om iets langs zijn neus weg te kunnen zeggen, zich natuurlijk niet in. Hij volstaat met de verzekering, dat Tenax een eenvoudig, en degelijk man is, van goede zeden en manieren, landelijk van aard en onbedorven door het gif der beschaving.

Deze Tenax heeft de op zichzelf reeds merkwaardige begeerte in zich voelen opkomen, de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te verdedigen tegenover den dichter Marsman. Volgens hem heeft het bestuur der Maatschappij nog veel te goedig gehandeld, want Marsman, natuurlijk deel uitmakend van een geheimzinnige kliek, die de prijzen volgens een protocol van de Wijzen van Leiden in eigen beurs doet vloeien, is een onbeschaafd mensch. ‘Een niet gering deel (van zijn werk) bestaat uit de meest vlegelachtige scheldpartijen. Een Maatschappij, die zich respecteert, kan aan zooiets haar zegel niet hechten; zij moet bij een dichter ook beschaving verlangen’. Wel zegt Tenax, dat wat Marsman in zijn poëzie zegt, ‘lang niet onbeduidend’ is en ‘ook is zijn taal niet gewrongen’; hij spreekt zelfs ‘verstaanbare menschelijke taal’, wat voor een eenvoudig man als Tenax toch al een heel ding moet zijn; maar ‘Marsman kan een groot dichter worden. Een eerste voorwaarde hiertoe is, dat hij zich niet verbeeldt het nu reeds te zijn!’

De taak van Tenax zal dus zijn, als ik het goed begrijp, om Marsman op te voeden tot beschaving, en rijp te maken voor de onderscheiding van de nu reeds zoo beschaafde Maatschappij.

Een dosis Tollens, begeleid door een forsch marschlied uit de maag van den leeuw-op-wieltjes, moge aan Marsman dien ondefinieerbaren eenvoud, dien keurigen snit en die onberispelijke uitspraak van de Nederlandsche taal bezorgen, die den titel van zijn bundel ‘Paradise Regained’ eindelijk in vervulling doen gaan, ‘Paradise Regained’: dat is de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde, het eindoel van alle beschaafde letterkunde, door een ieder eens bereikt, die, geleid door een vir tenax propositi, zijn best doet tegen alle autoriteiten fatsoenlijk te zijn en (zooals de Schoolmeester het al zeide) met zijn zondagsch buisje aan nooit ergens tegen aan te gaan staan.

Sagittarius.