Waarom Forum verdwijnt

Verklaringen der beide redacties

In het November-nummer van ‘Forum’ leggen de Nederlandsche en de Vlaamsche redactie ieder een verklaring af over de oorzaken, die tot de opheffing van het tijdschrift hebben geleid.

De Nederlandsche redactie schrijft, na gewezen te hebben op de voorbarige berichten, die in de pers hebben gecirculeerd, het volgende:

‘De samenwerking tusschen de Nederlandsche en Vlaamsche redacties, die gedurende twee jaar de basis van Forums bestaan heeft uitgemaakt, was aangegaan op den grondslag van wederzijdsche onafhankelijkheid bij de beoordeeling der bijdragen; een dergelijke onafhankelijkheid scheen beide partijen gewenscht, omdat zij, hoewel op meerdere punten verwantschap voelend, de bestaande verschillen tusschen Noord en Zuid niet wilden veronachtzamen.

Tusschen beide redacties is sedert geruimen tijd een meeningsverschil ontstaan over een bijdrage, die door de Nederlandsche redactie met algemeene stemmen was aanvaard; de katholieke leden der Vlaamsche redactie meenden op grond van de strekking dezer bijdrage bezwaar te moeten maken tegen publicatie[.] Aangezien de Vlaamsche redactie (althans haar katholieke meerderheid) zich, na gepleegd overleg, en na eenige formeele concessies door de Nederlandsche redactie aangeboden als onvoldoende van de hand te hebben gewezen, op het standpunt stelde, dat zij bij plaatsing van bedoelde bijdrage niet langer de redactioneele verantwoordelijkheid zou kunnen dragen, en de Nederlandsche redactie niet op de door haar genomen beslissing meende te kunnen terugkomen zonder een ernstig precedent te scheppen, dat een inbreuk zou beteekenen op den grondslag der wederzijdsche samenwerking, kon het hangende geschil niet tot een goede oplossing worden gebracht. Dus moest besloten worden de uitgave van Forum te staken, aangezien voortzetting van het tijdschrift op andere basis in verband met de tijdsomstandigheden niet wenschelijk mocht worden geacht.

De Nederlandsche redactie betreurt het, dat deze oplossing de eenig-mogelijke is gebleken, en dat een geschil van principieelen aard heeft geleid tot de opheffing van een tijdschrift, waarin beide partijen overigens steeds in goede harmonie en met toewijding konden samengaan. Zij brengt bij dit afscheid haar hartelijken dank aan den uitgever, die steeds op de onbekrompenste wijze de belangen van Forum heeft behartigd, en aan haar lezers voor hun gewaardeerden steun’.

* * *

De verklaring der Vlaamsche redactie luidt als volgt:

‘Twee jaar geleden werd er in Forum op gewezen, dat de Nederlandsche en de Vlaamsche redacties van elkaar onafhankelijk waren. Naar aanleiding van een door de Nederlandsche redactie aangenomen bijdrage werd het van Vlaamsche zijde noodig geacht den grondslag van het samengaan te herzien.

Bij het overleg daaromtrent kwamen twee opvattingen tot uiting. Volgens de eene zou de onafhankelijkheid van beide redacties haar natuurlijke begrenzing dienen te vinden in het voor elke samenwerking noodige beleid der redacteuren om, bij de bestaande verschillen in levensbeschouwing, elkaar geen ernstigen aanstoot te geven. Dit moet aldus worden begrepen, dat bijdragen met hooge litteraire verdienste sommige ethische bezwaren hun absoluten zin kunnen ontnemen en omgekeerd, dat bij de beoordeeling van bijdragen met minder overtuigende waarde alle ethische overwegingen niet kunnen worden voorbijgezien.

Daartegenover stond de opvatting, dat op deze wijze compromissen met voor iedereen onaangename zijden onvermijdelijk zouden worden, terwijl bovendien het begrip onafhankelijkheid zijn volstrekten zin zou kunnen verliezen.

Daar beide opvattingen verstrengeld zijn met de geheele persoonlijkheid der redacteuren, kon de inspanning van een bemiddelingsgezinde fractie niet verhinderen, dat iedereen terugkeerde tot het eigen zuiver principieel standpunt. In de gegeven constellatie moest dan ook, ondanks alle onderlinge waardeering, van verdere samenwerking worden afgezien’.