De nobelprijs voor Pearl Buck

Een verrassing van de zijde van een onberekenbaar lichaam

De Nobelprijs voor literatuur is een wonderlijke instelling. Men mag wel zeggen, dat zij een van de wonderlijkste uitvindingen überhaupt is, waarbij nog komt, dat ook het reglement van den prijs wonderlijk is, zoodat men verzeild raakt in wonderlijkheid in het quadraat. Practisch is het effect van den Nobelprijs voor letterkunde, dat de uitverkiezing onderhevig is aan een vrijwel grenzelooze willekeur. Welke maatstaf voor letterkundige ‘grootheid’ wordt aangelegd, is volkomen onzeker; er zijn hier geen vaste, betrekkelijk objectieve maatstaven zooals in de wetenschap; letterkunde is zoo mogelijk een nog subjectiever begrip dan vrede.. waarvoor men ook een prijs pleegt tos te kennen.

De uitverkiezing van Pearl S. Buck b.v. was weer een van die verrassingen, waarvoor het publiek, dat zich voor deze dingen interesseert uit ‘sportieve’ overwegingen, zoo nu en dan wordt gesteld; zij was waarschijnlijk de grootste verrassing sedert de bekroning van den totaal onbekenden Rus Iwan Boenin in 1933. Weliswaar liggen de omstandigheden anders, want Pearl Buck is juist over bekend onder het groote publiek; haar romans over China hebben enorme oplagen gehaald, zoowel in het origineel als in de vertaling, en wel zelden zal een loot van een zendelingenstam zulk een groot internationaal gehoor hebben gevonden.

Aan de verdienste van Pearl Buck zullen wij niet tornen; of zij echter een figuur van wereldbeteekenis is, qualitatief gesproken, lijkt mij op zijn zachtst gezegd zeer betwijfelbaar. Men zou voor de vuist tien auteurs kunnen opnoemen (waaronder de Franschman Paul Valéry, de Engelschman Aldous Huxley en de Nederlander Arthur van Schendel), die, als candidaten voor den prijs, meer ‘rechten’ zouden kunnen laten gelden dan mevr. Buck. Tenminste: als men aanneemt, dat er op dit gebied rechten bestaan, en degenen, die in dezen de beslissing hebben, niet veel meer belangstellen in de relatie tusschen mevr. Buck en het thans zoo actueele China....

Pearl Buck is (laten wij ook de rechten der galanterie niet over het hoofd zien) na Selma Lagerlöt (1909), Grazia Deledda (1926) en Sigrid Undset (1928) de vierde vrouw, die met dezen prijs wordt onderscheiden. In dat gezelschap is zij waarlijk niet de minste, dat moet men er ook bij zeggen.

M.t.B.