[Onder de peristyle]

Enkele leeken-vragen

Bij het zien van den jeanne d'Arc-film hinderde mij sterk het onderbreken, af en toe, van het stuk door de verklarende tekst. Het hindert me altijd, maar ditmaal kwam, door de qualiteiten van de film, de hopelooze breuk, die elk tusschenschrift weer opnieuw het spel van beelden maakt, wel zeer scherp uit. De schreeuw aan het eind, die in één naam het gansche drama samenvat en verklaart en die zijn moest ‘als sloeg een vlam ten hemel’, was hier zooiets als het presenteeren van eén leelijk visitekaartje. Ik heb geen verstand van deze dingen en pleeg dergelijke hinderlijkheden gedwee te slikken, het zal voorloopig zeker wel niet anders kunnen. Maar als de geluidsproductie nu werkelijk meent óók iets aan de film te kunnen doen, zou zij dan misschien hier niet eens een bescheiden begin met haar weldaden willen maken? Door de akeligheid van die tusschenschriften overbodig te maken en er gesproken aanduidingen voor in de plaats te stellen (mits niet te gramophonisch-nasaal of


UIT BUNUEL ‘LE CHIEN ANDALOU’ (WAAROM?)

radio-zoet krolsch van timbre). Terug naar den explicateur dus? Misschien iets geheel anders! Het woord explicatie toch deugt hier eigenlijk niet. Zoomin als illustraties een boek expliceeren, zoomin zal hier het woord de beelden mogen uitleggen; m.i. suggestief inslaande woorden, gelijk de bovengenoemde film in de hier en daar geciteerde antwoorden der Heilige er reeds enkele bezat, zijn hier noodig. Voorloopig hoeft dit niet veel te zijn: voorloopig ook schijnt dit al moeilijk genoeg. Overigens zou een geleidelijk verder ontwikkelen van dit geluids-gedeelte wellicht mogelijk zijn. Theoretiseere daarover wie lust heeft.

Nog enkele andere vragen. De goede concertganger heeft de muziek die hij gaat hooren, in den regel óf vooraf bekeken, óf hij kent haar reeds. Hij heeft zijn partituren, zijn uittreksels, zijn programma-met-toelichting, waarin de hoofdverdeeling van het stuk wordt besproken en waarin de voornaamste motieven zijn aangegeven, in velen gevallen hoort hij het niet voor de

[14]

eerste maal, en niemand denkt er dan ook aan om een concert af en toe met explicaties of attentieseinen te onderbreken. Kan de filmbezoeker dezen weg niet wat op geholpen worden? De besprekingen in de kranten doen reeds iets, maar het toegelicht programma, waarin de hoofdmotieven zijn aangegeven, - dat zouden hier dan zijn de foto's van de kardinale momenten der film - ontbreekt b.v. nog. Juist dit schijnt een leemte, ook om andere redenen nog. Hoe gaarne toch zullen velen niet iets concreters dan de enkele herinnering willen vasthouden van den beeldenstroom dien zij zagen? Een verzameling van de koppen uit het Jeanne d'Arc proces moet minstens even verkoopbaar zijn als een album met aquarium-foto's of met koppen van Borneo-apen. Zou de Filmliga haren leden aan het eind van elk seizoen niet een bloemlezing kunnen aanbieden van de meest markante beelden uit het afgewerkt programma? Ik heb er graag een extra-contributie voor over.

J.C. VAN SCHAGEN