Menno ter Braak
aan
Victor Varangot

Amsterdam, 25 maart 1933

Rotterdam

Beukelsdijk 143^b

25 Maart '33

Amice,

Zeer zeker herinner ik me je persoon eenigszins! Lang en bleek, als ik me niet vergis, destijds tenminste? En jou als het gewoonlijk gaat, zonder het nietswaardige litteraire schooltalent à la da Silva over Josephine Baker (overigens een geschikt heerschap); hetgeen dat ‘zonder talent’, bedoel ik, in bepaalde gevallen een bewijs is van wel talent. Ik wantrouw altijd de ‘goede opstellen’, omdat zij volstrekt niet bewijzen.

Ik heb je ‘Evangelie’ met groote belangstelling gelezen. Het is werkelijk een bijzonder origineel stuk, vind ik. Nog moeizaam en een beetje wetenschappelijk geschreven (te veel vreemde termen, en ‘wij zijn nu genaderd’, ‘wij hebben gezien’ en dergelijke betoogtirades); maar vanuit jezelf gedacht, en zonder sentimentaliteit gedacht. Daar komt het voor mij tenslotte op aan. Het gekke is, dat ik zelf ± 1926 ook zoo schreef (mutatis mutandis, want je [x] zou ik nooit gevonden hebben, ik heb het oog op de stijl), (‘ondergang’, ‘Het Schoone masker’; het laatste beslist slechter dan jouw essay!). Je betoog, vooral in II, is min of meer

een aanvulling van mijn ‘Demasque’, lijkt me; het zou me interesseren, te weten, of je dat boekje gelezen hebt. Zoo egocentrisch ben ik al geworden, dat ik ‘invloeden’ van mijzelf bij anderen ontdek. Onvermijdelijk, alles door permanente ironie te bestrijden.

Ik zal je Evangelie met een warme aanbeveling aan mijn collegae van ‘Forum’ doorzenden. Natuurlijk kan ik je niet beloven, maar mijn stem is voor. Je hoort dus nader van me.

Je proza is voor mij, vergeleken bij het essay, nog voor veel ‘flauwe kul’. Je schijnt voorloopig een exclusief-essayistische begaafdheid te bezitten. ‘Identiteitsroof’ is m.i. erg goedkoop, meer iets voor ‘1001 Nacht’ in ‘De Telegraaf’, ‘Privéles in Phaenomenologie’ veel beter, maar toch ook nog veel te veel geënscèneerd, te opzettelijk-wrang, te litterair, te mooi, alles wat je op dat gebied wilt. Het idee: cynisme-phaenomenologie is op zichzelf aardig, maar het geheel is kitsch gebleven door de enscèneering. Maar toch: als ‘Priveles’ volgt op ‘Identiteitsroof’, is er een aanmerkelijke vooruitgang. Ik zend je echter beide mss. terug, omdat ik ze voor ‘Forum’ nog niet kan gebruiken. Laat ik de cijfers maar achterwege laten; ik moet er al te veel bedenken in mijn professie van leraar M.O.

Waar ben je eigenlijk te land gekomen? Deel mij dat bij gelegenheid eens mee en zend mij vooral nieuwe producten van je hand. Het ‘Evangelie’ bewijst mij absoluut, dat je een eigen stijl gevonden hebt, en (vooral in II) blijk je bovendien het dogma ‘literatuur’ al verslagen te hebben. Dit vervult mij met een partijdig plezier!.

M.v.gr. Gaarne je

Origineel: Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam