J. Greshoff
aan
Menno ter Braak

20 augustus 1939

Zondag 20 Aug 39

Beste Menno,

Van de week had ik nogal vermoeienissen met Kees. Hij moet n.l. equivalentie verkrijgen voor zijn Brusselsch staatsexamen. Heden ontmoet ik de dekaan van de Universitieit. Het is een formaliteit, maar ze doen hier een beetje gewichtig.

Ons huis is nu op één paar gordijnen na geheel ingericht. En het blijft ons steeds bijzonder bevallen, zoowel om wat het is als om het uitzicht dat het biedt. We maken ons eenige zorg over Aldewerelt. Hij is mij schuldig Juni, July, Aug of liever Mei, Juni, July. En van de bank bericht, dat hij tot heden nog niets betaald heeft. Heden zal ik ZEd een in duidelijke en krachtige termen vervat schrijven doen toekomen.

Gisteravond was H. van Wijk Louw hier. Zaterdagochtend kwam ik hem in de boekwinkel H.A.U.M. (= de Bussy, Amsterdam) tegen en hij vroeg of hij eens mocht komen ‘geselsen’. De eerste kennismaking, ten huize van Malan, was mij maar zeer matig bevallen. Hij gaf daar zoo'n beetje bloe doorloopen bo-theorieën ten beste, welke mij kinderachtig leken en niet aanstonden. Gisteravond echter was hij heel geschikt, staat op humoristische wijze kritisch tegenover alle Malherbe's, Van der Hoevens en [onleesbaar], die hier als litteratuurprofs de toon van de litteratuur aangeven, zonder dat zij daartoe uit hoofde van inzicht of wetensch. kennis gerechtigd zijn.

Hij vertelde mij dat hij lang met het fascisme geworsteld had, maar dat hij er nu niets meer van moest hebben, waarop ik hem, om hem te beloonen, op de lectuur van Jany's verongelukte Smaadvers vergastte: een volk van knechten komt de wereld knechten. Toen hij dit, zonder met zijn oogen te knipperen, aanvaard had, was het ijs gebroken.

Hij wíl iets. Een tijdschrift of zoo. Maar dat stuit af, niet op de abonnés, dat zal wel losloopen, doch op de medewerkers! Hij ziet geen 10 man die op ook maar een eenigszins behoorlijk niveau zijn: dr [onleesbaar] (zijn broeder studeert bij Nico Donkersloot), Uys Krige (mogelijk) en verder...?

V. Wijk Louw gaat les bij Kees in Fransch nemen. Kees' derde leerling! Deze man wil tenminste bij komen en doet daar zijn best voor; die v.d. Hoevens vinden het allang goed zooals het is. Nu kunnen zij koning kraaien en verdienen nog behoorlijk hun brood met schrijven ook!

Neen, die v.Wijk Louw is mij (en daar ben ik blijk om) geducht meegevallen, na ampele[?] kennismaking. Uiterlijk lijkt hij vrij veel op Eddy toen Eddy zoo oud was (± 30 jaar).

Overigens heb ik, nadat ik je j.l. Donderdag voor het laatst schreef, weer een paar moeilijke dagen doorgebracht. Aty is hier zeer op haar gemak: mooi huis, goed klimaat, fraaie omgeving etc en zij denkt dat de ‘afstand’ wel wennen zal. Ik geloof dat niet, want ik wordt er de heele dag aan herinnerd: iedere brief, ieder bericht, ieder kiekje dat Holl., België of Frankrijk te zien geeft of er op zinspeelt maakt me eenvoudig platgeslagen. De hemel weet, hoe Brussel mij de keel uit hing en nu ben ik plotseling verliefd op de stad! Ik geloof dat ik liever in Genth[?] of in Erbs-Kwerbs zou wonen, dan hier en ik zweer je dat dat gáten zijn.

Er is een groote leegte in mijn leven ontstaan en ik heb nog niet de manier gevonden om die óp te vullen. Mijn eenige hoop is gevestigd op het werk, als ik weer (niet alléén journalistiek) aan de slag kom.

Ik kreeg nog twee n^os Die Brandwag met je eerste stuk, een uit Johannesburg, één van Leroux (secr. van Die Huisgenoot) ik zend ze je per drukwerk toe.

Gisteren hebben Aty en ik een wandeling in de onze naaste omgeving gemaakt om te zien of er ook eventueel huisvesting voor jullie vacantie te vinden zou zijn!

Is die tweede roman van Jo Boer uit? Ik kreeg hem nog niet van Zijlstra.

Maandag

Ik heb er gisteravond zeer over gepiekerd, dat het niet juist is je telkens weer lastig te vallen met mijn onbehagen. Maar doordat ik er thuis nooit over spreken wil of kán (denk daaraan met het antwoord!) schenkt het mij eenige verlichting hier mijn hart eens uit te storten. Maar nu is er genoeg gestort! Je weet nu, dat ik gekweld wordt door het gevoel van ballingschap! Zoodra dat wijkt, zal ik je van dat heugelijk nieuws in kennis stellen en zoolang het niet zoo ver is, wordt dit thema niet meer ter sprake gebracht.

Prof. Leroux[?], dekaan v.d. Un. Kaapstad, zag er op het eerste gezicht (een gezicht dat het midden hield tusschen dat van een ouderwetsche Pruisisiche luitenant en een Chicagosche gangster) zwaar bemonokkeld, aller ongunstigst uit: een typisch fascistensmoel. En hij bleek ook achteraf fascist te zijn.

Hij heeft 7 j[?] in Amsterdam gestudeerd (klassieke phil.) heeft een Holl. vrouw en woont in een prachtige ambtswoning. Wij hebben over Kees' toelating gesproken (komt wel in orde) en daarna eenige algemene beleefdheden gewisseld en toen ben ik snel weggegaan, opgelucht dat ik zijn aanwezigheid niet langer te verdragen had. Hij wordt ook hier weinig bemind.

Kees gaat zich nu heden laten inschrijven; vooruit loopend op de beslissing over de equivalentie door the Board of Immatriculation te Pretoria zetelend. Deze equivalentie wordt zoo goed als zeker erkend (is nog nooit niet erkend!)

In 3 jaar kan hij dan B.A. doen.

1 jaar later M.A.

2 jaar later dr. phil.

B.A. omvat ter keuze van de student 5 vakken.

Kees neemt Fransch, Latijn (hoofdvakken) Nederlandsch, philosophie, psychologie (bijvakken)

M.A. omvat één vak: Fransch

Tusschen M.A. en dr. phil. moeten 2 jaar verlopen, doch in die tijd behoeft men de universiteit niet te bezoeken.

Je ziet geheel het Engelsche systeem.

Voor Jan is de studie vijf jaar onafgebroken. Voor hem wachten we op stukken uit Brussel. Als die er zijn kan hij ook spoedig aan de slag.

Gisteren zijn er door Jan foto's van La Verne gemaakt. Je kunt deze dus betrekkelijk spoedig verwachten.

Dinsdag

Ik ben gisteren en vandaag druk geweest met ‘stukken’ draaien voor dag- en weekbladen ten einde deze met de mail te verzenden.

's Avonds las ik Stuiveling's dissertatie, voor zoover daar van lezen sprake kan zijn... ik zál het doorworstelen.

De gedenkschriften van v.Deijssel, die ik eergisteren las, zijn toch voor 4/5 kul.

Ik kreeg van v.Sch. de Groene waarin Helman tegen Coster (en mij) fulmineert. Zeer getroffen werd ik door een aforisme van Helman zelf, over de vriendschap; dat hij bij wijze van voorbeeld geeft! Neen, geef mij dan 100 × liever Coster!! Als die weezenloze Freuderigheid nu substantieel moet heeten, dan heb ik liever een gewone dominé.

Het maakt op mij den indruk, dat Helman zich verplicht waant tot elken prijs óp te moeten treden. Daar is in princiepe niets tegen maar ik vind er bij hem zoo weinig overtuiging en zoo weinig kennis van zaken achter.

Als de post heden soms berichten van je brengt zal ik daarop in mijn brief van Vrijdag a.s. antwoorden. Deze moet nu weg.

Er zijn 2 gaande en 2 komende vliegpostdiensten van[?] hier.

vertrek Dinsdagavond en Vrijdagavond

aank. Dinsdagochtend en Vrijdagochtend

Deze brief krijg je natuurlijk in je vacantie genot.

Heel veel liefs van allen voor allen.,

Hand geheel je Jan

Goddank voor Aty: we hebben een meid, niet ongeschikt, héél licht koffijkleurig en op leeftijd.

Origineel: Den Haag, Letterkundig Museum