J. Greshoff
aan
Menno ter Braak

[Kaapstad], 11 januari 1940

Dit is 20

XX

G.N. van 1 Dec

Heden 11 Jan ontvangen!

42 dagen!!

verzonden:

ontvangen:

¹⁾zending 16 bevat rapport Holl. Weekblad

Woensdag 10 Januarij '40 geschreven om 7 u n.m.

verzonden Donderdag 11 om 10 u v.m.

Beste Menno!

Heden werd mij je missieve gemerkt II thuisbezorgd. Ik zal nu eerst even de staat van onze correspondentie opmaken: nood leert boekhouden. Aangezien je mijn I tot en met VIII binnen hebt, kunnen die van de legger worden afgevoerd. Hiernaast vindt je een opgave van IX-XX.

Aangezien ik je slechts weinige dagen geleden uitvoerig schreef, is er weinig nieuws te melden; ik begin dus met je brief II puntsgewijze te beantwoorden.

De dagbladen hier zijn weer eens zéér pessimistisch betreffende Nederland en men acht het land weer zéér bedreigd; ja, men acht een noodtoestand als 11 nov. jl. aanwezig. Wat ellendig, dat ik niet eens weet of deze brief je wel bereikt! Schreef ik je dat onze legatiesecretaris Van Swinderen in het feit dat moffrika ons verzocht de mofsche belangen waar te nemen, een aanduiding ziet, dat ze ons er buiten willen laten? alle Duitschers in vijandige landen zouden dan natuurlijk zonder consulaire steun zitten. Een zwak argument, maar we zijn drenkelingen die zich aan een stroohalm klemmen.

Ik heb De Kadt een paar maal te Brussel ontmoet in koffijhuis en bij mij thuis en ik mocht hem altijd wel; maar hij is zoo slakkig-traag in al zijn bewegingen! Hij heeft een fragment van zijn studie over Bergson voor GN beloofd en ik hoop, dat hij zijn belofte houden zal. Kan hij niet eens een Cahier voor DVB leveren? - ‘Slaat Haman dood... telt nog slechts een twaalftal strofen. Als het af komt (wanneer?) zal het er misschien 24 hebben, dus niet genoeg voor een nummertje. De slotregel luidt:

Slaat Haman dood, slaat Haman dood,

Slaat Adolf Haman dood!

Het doet me werkelijk genoegen dat Heimwee je bevallen heeft. Ik hoop dat vriend-neef Arthur het in Februari plaatsen zal. Maar je schrijft niet over Catrijntje Afrika: is dat een slecht teeken??? Bevalt het stukje je niet en wil je mij in de verte niet verdrietig stemmen met je afwijzing???

Je zegt wel dat de vertaling van Kees' verhaal je goed leek; maar HOE beviel je het werk zelf bij herlezing????? Van Adriaan van ochtend wéér een allerliefste brief. Aty en ik zijn er zeer blij mede; schrijven zal ik hem morgen of over morgen. Zeg hem vast hartelijk dank voor zijn vele en hartelijke berichten. Dat Werk verdwijnt betreur ik niet. Het heeft lang niet genoeg opgeleverd, wat ik er mij bij de oprichting van voorgesteld had. Van Criterium heb ik géén verwachtingen: Cola is alleraardigst maar een duizelingwekkend warhoofje, Hoornik niet prima van karakter en een strever, Hoekstra, in weerwil van een enkel aardig gedicht, toch een weinig markante figuur.

Ik hoop dat de dagen zullen komen, dat ik mij op de heerlijke lichte logeerkamer ten kraaienlane, in je dagboek verdiepen kan. Het was een teleurstelling voor me dat je je niet positief over GN en in bevestigenden zin hebt uitgelaten. Ik reken erop, dat je in het uiterste geval toch in de bres zult gaan staan, al is het maar tijdelijk. Laat mij VOORAL en dadelijk Hitlers Eigen Woorden geb. zenden.

Van Moerkerken is een nare treuzel; op diligentie in zake Brandwacht kun je rekenen.

De echte nationalisten zijn door dik en dun en verblind produitsch. Het is het botste en bêtste volkje dat je ooit gezien hebt. Je moet ook vooral niet verwachten, dat een eventueele inval in Nederland die heeren in het minst ontroeren zal. We krijgen dan in hun oogen ons verdiende loon, want we zijn totaal verjoodscht en verindischt en een uitgeleefd volk, dat dol blij mag zijn wanneer de moffen er wat frisch leven in blazen. Mijn bekenden hier VWL, Scholtz (die sterk pro fransch is) en Uys Krige zijn razend over die stomme en misdadige geestesgesteldheid. Sch. zei mij gisteren: die nationalisten meenen dat zij hun bestaansrecht bewezen hebben ènkel door antiengelsch te zijn, het is een voor ZA verderfelijk negatievisme en Krige zei mij vandaag: die kerels zijn hun eigen vrijheidsoorlog niet waard, hun verleden is te goed voor hen! De Engelschsprekende Afrikaaners en een groot deel van de Afrikaansch sprekenden zijn normaal denkende en voelende menschen en tesamen hebben die godlof de meerderheid in het parlement; maar op het platteland zitten helaas héél veel van die oliedomme schaapskoppen, die niets anders aannemen dan wat Zeesen in het Afrikaansch uitzendt! De haarstreuvelendste nonsens: bv dat geheel Elzas-Lotharingen door de negers overrompeld is, dat de vrouwen er en masse en in het openbaar verkracht worden en de kinderen aan het spit gebraden. En iederen avond een andere sensatie en telkens gaat dat er in als god woord in een ouderling. Een van die ezels zei, als ik moet kiezen tusschen Engeland of een typhusepidemie dan kies ik het laatste!!!! Een ander heeft een geniaal plan opgesteld en met de grootste ernst verkondigd. Als Engeland verslagen is, hetgeen volgens hen niet uit kan blijven, worden alle joden uit ZA verdreven. Alle inboorlingen en kleurlingen worden opgedreven tot boven de equator! Dan zal Duitschland uit de veroverende landen vier miljoen dwangarbeiders sturen voor de ZA republiek en de Afrikaanders zullen dan een heerschende, volkomen gesloten kaste vormen bóven deze halve lijfeigenen! Ik zweer je dat deze nonsens hier door talloozen voor zoete koek geslikt wordt!!!!!!!!!!

Hier merk je er natuurlijk weinig of niets van; en in onze omgeving zitten uitsluitend lieden, die er, met eenige geringe schakeeringen, NET ZOO over denken als jij en ik. Een krant als Die Burger is sterk produitsch en er gaat bij elke Britsche tegenslag gejuich op, op iedere bladzijde! Al deze lieden zijn NOOIT in Europa geweest, kennen er de verhoudingen niet, weten van geestelijke goederen nog minder af dan wij van kruidenierswaren. En wanneer men erop wijst dat Duitschland als het de kans schoon zag dadelijk ZA met zijn rijkdommen zou inpikken, dan zeggen zij dat Duitschland dat NOOIT zou doen, omdat de ‘echte’ Afrikaanders altijd zoo loyaal en bewonderend tegenover Duutschland gestaan hebben!!! Verwijst men naar Tsjechoslowakije of Polen, dat antwoorden zij, dat dat onbeschaafde landen zijn, in handen van de joden, en in geen enkel opzicht met een beschaafd land als ZA te vergelijken. Moffrika valt alleen maar landen binnen die ontbonden zijn met het doel deze te redden; maar nooit een gelijkwaardig land en volk!!!! Zulke kul is hier gelukkig nog in beperkten kring gemeengoed!!!!!! Let wel: in beperkten kring. Ik schrijf deze onzin omdat jij mij ernaar vroeg. Maar wanneer je hier in normale kringen verkeert bemerk je er NIETS van en dan lees je net als ik Cape Times en Cape Argus en geen Burger!

Nog steeds heb ik GN van 1 Dec NIET!!! En Truida Pohl, abonnéé, wel! Rara hoe zit dat. En wat ik nog véél naarder vind: nog steeds heb ik het boekje van Adriaan bij Leopold niet. Ik vrees dat het weggeraakt is. Hij heeft het mij toch zeker bij verschijning toegezonden. Vraag anders Loot om een ander GEB ex!!!! (met signatuur van Adr) Vergeet dit NIET!!!!!! Het is niet vleis braaie, maar vleis braai!

Nu, allerbeste, we verlangen nù alweer naar je volgende berichten!

Héél véél liefs voor the white Ant, van ons allen, en veelhandig

je Jan

11 Januarij '40

Wanneer je het verschijnen van Lojale Verset nog aankondigt om de vooruitgang van VWL vast te leggen en te verkondigen, stuur mij dan 2, TWEE, exx van die bespreking. Het blijkt uit je brief dat het koud en winderig in Nederland is. Hier daarentegen is het nu volle zomer. De twee heetste maanden van het jaar zijn Januarij en Februarij; maar tot nu toe is het nooit zoo warm als bijv. in Juan les Pins. Bovendien koelt het des avonds sterk af, zoodat er geen sprake hoegenaamd kan wezen van lijden door overmatige hitte. Het is over het algemeen lekker warm weer, met naar mijn smaak ietwat te koele avonden. Vruchten zijn er hier in overdaad. De abrikozen zijn net voorbij. Nu perziken, pruimen, mateloos veel druiven, meloenen (hier spekkies geheeten) kosten bijna niets; evenals ananassen, mangoes, lichen, granadillas. Ik eet hier voornamelijk fruit. Visch en vleesch zijn ook zeer goedkoop. Voor een overdadig maal visch betaal ik nooit meer dan een kwartje à dertig cent. (ik doe n.l. altijd de inkopen in de stad!) i pond gehakt en goed, 27 cent. Ik eet, van wege mijn chronisch versterf in het ingewand of liever mijn neiging tot inwendige gasvorming, geen brood. Jan junior is plotseling en nu al maanden vegetariër! Het eenige artikel dat hier gestegen is, is de thee. Bepaald duur is schoeisel, drukwerk (3 maal zoo duur als bij ons) en horlogereparatie, als mede schrijfmachinelint. Maar dat staat buiten verband met de oorlog. Was ook voordien zoo. En van iets wat ook maar op distributie lijkt is geen sprake. Er is overvloed van alles.

Vergeet je de rijmtoernooyen Simon-Jobs NIET?????

Voor deze week ten einde is, gaat er een lange brief aan Charles Edgar du Perron de deur uit. Vraag hem vooral ook om een ex geb Boris!

Origineel: Den Haag, Letterkundig Museum