Tijdschriften

De Vrije Bladen

Schrift 11 van de Vrije Bladen is aan een novelle van S. Vestdijk gewijd: De Oubliette. Wij schreven onlangs uitvoerig over dezen merkwaardigen auteur als dichter en hadden toen tevens gelegenheid op zijn talenten als essayist te wijzen. Dat Vestdijk ook als prozaïst dezelfde sterke persoonlijkheid van zijn verzen en essays is, blijkt uit deze boeiende novelle zeer overtuigend. Het gegeven is curieus genoeg: de onderaardsche gevangenis van een middeleeuwsch slot wordt den jongen edelman Hugo tot een obsessie. De gevangenen onder het verblijf, waarin hij opgroeit, die hij telkens beluistert in hun duisternis, brengen hem langzamerhand tot één dier logische omkeeringen, die in het leven volstrekt niet alleen tot het gebied der oubliettes beperkt blijven:

‘Zij sterven. Wij leven. Veel verder dan deze gedachte kwam hij (Hugo) niet, aanvankelijk, doch door een ontelbare herhaling zonk zij al dieper en dieper af in zijn geest. Wij leven. Zij sterven… Zij sterven, dus wij leven. Wij leven, omdat zij sterven! Aarzelend voltrok zich deze nieuwe wending, enkel als een toevallig woordenspel, een zinneloos vooruitschuiven van dus en omdat… En het duurde niet lang, of de onbegrijpelijkheid van den dood kwam hij teboven door de veronderstelling van een nut, dat verder niet bewezen hoefde te worden…’.

Zoo vormen de gevangenen in de oubliette het leven van Hugo, tot het aan de obsessie te gronde gaat. Een nieuw en oorspronkelijk document van Vestdijks geest, dat men niet ongelezen mag laten.

M.t.B.