Dr M. Wagenaar, Isaac Hollandus. De Alchimist van Stolwijk. (De Torentrans, Zeist, 1937.)
Deze roman berust, naar de schrijver meedeelt, op historische gegevens. De alchimisten Isaac Hollandus en Johannes Isaacsz Hollandus hebben in den tijd van Prins Maurits te Stolwijk in de buurt van Gouda hun tenten opgeslagen om hun experimenten daar voort te zetten. Dr Wagenaar geeft nu een zeer levendige beschrijving van hun doen en laten, van de dorpsche atmosfeer dier dagen om deze vreemde eenden in de bijt, en vooral ook van de alchemie, zooals die door de twee meesters werd beoefend. Zij schijnen door Hugo de Groot nog boven Paracelsus te zijn gesteld; dus van hun bekwaamheid behoeft men geen geringe verwachtingen te hebben. Dr Wagenaar heeft zich, dit moet gezegd worden, zeer goed op de hoogte gesteld van zijn omvangrijke stof; de beschrijving van de alchemistische gedachtenwereld, met haar merkwaardige symboliek en mystiek, gaat hem dan ook vlot af.
Iets anders is de roman-psychologie. Die blijft conventioneel en dus geheel bevangen in het vertelschema, dat bij historische verhalen gebruikelijk is. Niet, zooals b.v. in ‘Het Vijfde Zegel’ (een boek dat zich vanwege het gegeven een oogenblik met deze geschiedenis laat vergelijken). Is de groote kennis van den auteur doorgedrongen tot in de karakterteekening. Een boeiend relaas weet dr Wagenaar echter zeer zeker te geven, terwijl liefhebbers in de mysteriën der geheimzinnigste aller wetenschappen aan der schrijvers klaarblijkelijke belezenheid hun hart kunnen ophalen.
M.t.B.