J. Greshoff
aan
Menno ter Braak

25 augustus, 1939

23 Aug 39

 

Gisteren, Dinsdag, kwam je brief, juist eenige uren nadat ik de mijne gepost had. Het is mogelijk in een maand twee brieven over en weer te sturen. Je brief van 1 Aug kreeg ik 7. Mijn brief van 7 kreeg jij 14. Jouw brief van 14 kreeg ik 22. Mijn brief van 22 heb jij vóór 1 Sept. Dat is dus prachtig!

Hartelijk dank voor het portret van h.H. Katten. Poezen, wat ik altijd gebruikte, mag men hier niet zeggen. Dat schijnt, als men de kenners i.c. mijn zoons gelooven mag, hier een héél gemeen woord te zijn. Vooral die zwartjanus leek mij deftig en astrant. Het dametje héél lief van uitdrukking. Jammer, dat het dametje Faber er met haar ruggetje op staat!

Over het geval Adriaan behoef ik je niet te schrijven. Ik sluit hierbij de brief in welke hij mij zond en een doorslag van mijn antwoord daarop. Meld eens of je met dit laatste instemt.

Ja, Huisgenoot en Brandwag zijn rare bladen. Het eerste is een onuitputtelijke goudmijn. Bestaat al jaren en is goed ingevoerd. Advertenties bij bosjes en tegen goede prijzen. Die Brandwag is zeer veel jonger, maar begint ook al aardig te pakken. Beide bladen gelden hier als het hoogstbereikbare op intellectueel terrein en voor een rechtgeaard Afrikaander is er in Europa en Amerika niets, wat daarmede gelijk te stellen is. Werd niet onlangs op een vergadering van [onleesbaar] openlijk verkondigd, dat ‘Ons Eie Boek’ niet slechts op Eur. peil stond, maar in de heele wereld zijn wedergade als litt.-critisch orgaan niet vinden kon!!! En dit alles in bittere ernst. De nummers met je eerste stuk (een 3 tal) heb je intusschen wel gekregen.

Over Pillecijn schreef ik je al. Mijn oordeel is inderdaad misschien iets te geflatteerd. Maar ik vind het niet door en door tweederangs. Ik vind het goed in een soort waar ik maar geringe sympatie voor heb en dat ik au fond niet hoog aansla. Ja, dat nummer Aug. van Werk is schandelijk! als je deze krijgt ben je natuurlijk van Rauschning verlost. Geluk ermee!

Het bericht over het Mofsch-Russische verdrag heeft me lamgeslagen. Ik meen dat nu de dagen van Polen geteld zijn. Wat Engeland bezield kán ik met de beste wil niet doorgronden of vermoeden. Waarom het Duitsch-Russ verdrag afgedwongen[?]??? Het is weer een diep-ellendige geschiedenis. Op zulke dagen leef ik in de overtuiging, dat in deze wereld slechts één categorie van lieden een beminnelijk bestaan voert: de lijken.

 

Donderdag

 

De spanning is hier weer íets geluwd. Men verwacht blijkbaar dat de heer Chamberlain weer capituleeren zal en nu Polen offert. Gisteren en vandaag regendagen en dán met die berichten: dat geeft melancholie! Ik lees véél. Vrijwel den geheelen dag. Ik heb nu de oude Jan te Winkel (deel 7) bij de kop. Ook al geen opgewekte lectuur.

Van jouw[?] Brandwag kreeg ik een verzoek om een dichtbundeltje van eene juffr. Eybers streng critisch te behandelen. Ik ben geen beëedigd verdelger van ongedierte. Ik antwoordde dus in diplomatieke termen. Het is zoo'n kinderachtig gedoe die afr. litt. Dat ik mij daar niet in begeef. Daar zijn de Vlamingen nog gelouterde intellectueelen bij.

Hierbij[?] nóg een weekblad, ditmaal tweetalig. De hoofdred. ken ik, dr. A.F. Bruwer, een zeer geschikt man en goed bij. Was ééns, als econ. en fin. adviseur van de regeering, de invloedrijkste man in de Unie. Heeft om principieele redenen er alles bij neer gegooid en leeft nu voor zijn pen. Kees flirt in het Fransch met zijn (zeer schoone en bijzonder pittige) dochter die, helaas, Salomé heet.

 

Donderdagmiddag. 24 Aug.

 

De post bracht mij boeken, vooral van de nrf. Je kunt je niet voorstellen hoe hier zulke zendingen mij verrukken. Ik snak naar Fransche kranten etc., hoe rot die zijn mogen alleen omdat ze in het Fransch zijn. Er is hier niets te krijgen op dat gebied. Ik ga mij dadelijk (laat alle andere lectuur rusten) op het Journal van Dabit werpen, waar ik me veel van voorstel.

De toestand blijft, blijkens de avondkranten, ‘gespannen’, doch niet hopeloos.

Ga je toch naar de Gevaarlijke Zône Eibergen?

 

Ik erger me veel over mezelf. Zoo b.v. over dit: één van de vele motieven voor mijn reis, was om de litteraire besognes, die mij overweldigden, te ontloopen en... nu ik ze ontloopen ben, blijk ik ze te missen! Het is een beetje pijnlijk tot ontdekking te koomen, dat bezigheden en gedoe, dat je méénde te verafschuwen, toch in het verborgene een zeker welbehagen bracht. Hoe anders zou ik het nu als een gemis kunnen voelen? Ik heb mij bovendien zóó lang versnipperd en op journalistieke improvisaties gefêteerd, dat ik nu moeite heb me op mijn onderwerp te bepalen en ik weer moet lééren ploeteren en aan een stuk door werken!!

 

De Nederl. letterkunde is toch als gehéél niet eersterangs, bij de Fr. of Eng. vergeleken, maar naast de Vlaamsche een wonder van geestelijke rijkdom. Welnu de Vlaamsche litt. is op haar beurt iets koninklijks, iets Hymalaya-achtigs van vernuft, kennis en karakter bij de Z. Afr. vergeleken!

 

Wanneer je, als ik nu, absoluut niets ánders te doen hebt dan schoone letteren te bedrijven en geen enkele afleiding, dan voel je eigenlijk pas wat een zonderling, vaag bedrijf dat is! Althans gelijk ik dat uitoefen. Als ik op normale leeftijd doodga, dan ben ik ± 65 j. op aarde om een páár niet onaardige, maar toch ook geenszins fenomenale gedichten te schrijven en een páár leesbare blz. proza, welke ook niets nieuws aan de menschheid brengen. Alles samen nog geen tien vel en dan nog maar alleen om een páár Nederlanders te bereiken.

Ik verlang soms sterk naar een baantje, dat een zekere dwang en regelmaat in mijn bestaan kan brengen.

 

Ik krijg de koude rillingen als ik aan het woord ‘oorlog’ denk, maar nu komt daar nog bij, dat de kans jullie hier te krijgen daardoor tot 0 gereduceerd zou worden.

 

Ik geloof er niet in, tenzij de moskovieten de moffen van voedsel en grondstof gaan voorzien.

 

Wat een onbeschrijfelijk slap en laf stukje was dat waarmede Hoornik zijn gedicht tegen Bloem ‘terugtrok’. Dat iemand zich in de roes van de roem wat te zeer laat gaan, is per slot nog te vergeven; maar dan moet hij op een loyale wijze, eerlijk[?] en van harte, zijn fout erkennen en niet zoo schriel en schraal als H. [onleesbaar]

 

Als er oorlog komt zullen we elkaar dan terugzien? En waar? Zou je deze brief krijgen? Heel veel liefs voor Ant en jou van allen. Geheel je Jan

 

Vrijdag

 

Simon schrijft mij over een luxe-reeks (wat ís dat, een luxe-reeks?) welke bij Veen verschijnt met bijdragen van jou, Eddy en hemzelf (zijn Merlijn). Wat van jou, wat van Eddy?? Geef eens nadere bijzonderheden. Ik heb ook wel kopij, als nummer, onder dak te brengen! Is daar kans op? Bespreek dat eens met v/d Velde, de direct. V. Veen. Vergeet niet hierop aan te dringen[?].

Verder geen nieuwigheden[?]. Veel liefs voor 4 (jullie + katten) van 4 (ons + jongens)

geheel je Jan

 

Origineel: Den Haag, Letterkundig Museum