Ed. Pelster
aan
Menno ter Braak (Roterdam)

Den Haag, 22 juni 1930

22 Juni 1930.

BRIEF ‘DEPPE’ SOERABA dato 18 Mei 1930

In ieder geval moet het in Indie in ‘besloten kring’ gaan, daar men anders last krijgt met de keuring.

Zelfs dan zal het practisch nog wel niet mogelijk zijn alle films te vertoonen, daar men in Indie absoluut geen films mag invoeren alvorens ze gekeurd zijn. Wordt in Indie een film afgekeurd dan wordt deze onmiddellijk naar het land van herkomst teruggezonden zonder dat de geadresseerde kans krijgt ze in handen te krijgen. Keuring schijnt echter het laatste jaar vlotter te zijn, doch is toch nog ongelooflijk streng en loopt langs heel andere normen dan in Holland of andere landen van Europa.

Twee voorstellingen per maand zou niet slecht zijn. Ze zouden dan reeksen moeten geven in den geest als de Liga het hier deed.

Het zou niet niet kwaad zijn als de nieuwe Vereeniging deel uitmaakte van den Soerabaiaschen Kunstkring. Finantieel zou men er echter niets aan hebben, daar de Kunstkring zelf bijna niets voor films kan betalen. Terwijl men er daar een heel anderen en vooral niet zoo geavanceerden kijkmop heeft als bij ons. Het soort menschen, dat zich in Indie er voor interesseert is over het algemeen heel wat minder ‘intellectueel’ dan bij ons.

Ik heb hier bijv. nog de notities, die ik van de mededeelingen van Verboom, toen hij in Holland was en ik hem verschillende films liet zien, maakte. De meeste films gingen te ver voor zijn menschen daar. Misschien durven de nieuwe menschen meer aan.

Voordeel van den Kunstkring is dat daardoor de films ook naar andere plaatsen zouden kunnen komen.

Dat ze apparaat en zaal gebruiken van Kunstkring is heel goed en practisch.

Zelf voelen ze al gescheiden te moeten blijven van den Kunstkring, maar de vraag is of de Kunstkring zelf dat wel leuk zal vinden en in dien geest zal willen medewerken, omdat het dan natuurlijk een soort concurrent er voor wordt.

Wat betreft hun hoop buiten de keuring te vallen: zie boven. Al zou het ook een werkelijk besloten vereeniging zijn dan nog geloof ik niet, dat ze films zonder keuring, of zelfs afgekeurde in hun land kunnen krijgen. Ook al om het gevaar dat ze dan natuurlijk naar andere vereenigingen enz. kunnen worden gesmokkeld. Vandaar dat men die Tandjong Priok keuring indertijd heeft uitgevonden, die gewoon een val is voor alle films.

50 leden is wel bijzonder weinig en bij voorbaat zeggen ze al dat ze weinig of in het geheel geen contributie zullen betalen. Weten die paar menschen, die dan de kosten wel willen bestrijden wat films, keuring, verzending enz. zullen kosten. Plus de telegrammen, die er noodzakelijk over moeten worden gewisseld. Zonder telegrammen of telefoon zijn dergelijke zaken met Indie niet te doen. Dat hebben we aan den lijve ondervonden met sprekende films voor Indie.

Wij zijn eventueel gaarne bereid om films te bezorgen voor Indie. Dat kunnen echter niet de Hollandsche copieen zijn, daar deze dan hier te lang weg zouden zijn en we daardoor hier op verschillende wijzen vast zouden loopen. Allereerst zouden ze dus al vallen in de kosten der copieen, die toch altijd minstens 20 tot 25 cent per meter bedragen. Waarbij dan nog opvoeringsrechten komen. 2½ maand een film missen wil in het seizoen in Holland heel wat zeggen, te meer waar die 2½ maand minstens 3½ zoo niet 4 maanden wordt in de praktijk!

Kosten zijn onmogelijk op te geven omdat die voor verschillende films te veel uiteenloopen. Dat zou alleen mogelijk zijn voor met name aangegeven films.

RUSSISCHE FILMS moeten over de Wind loopen, dus behoef ik je verder eigenlijk niets meer te vertellen. SINFONIE EINER GROSSTADT is reeds meer dan 2 jaar geleden door Verboom van den Kunstkring in Indie gekocht. Ze schijnen er dus niet al te goed georienteerd te zijn. VORMITTAGSSPUK zou eventueel mogelijk zijn, maar is een kleine film. SCHATTEN & WACHSFIGURENKABINETT het zal zeer te bezien staan of daar nog copieen en rechten van te krijgen zijn. COQUILLE, ETOILE DE MER & REGEN is mogelijk.

Verboom is er al in Indie mee bezig geweest om zoo iets te doen, maar in de praktijk is er niet veel van terecht gekomen. In Indie duw je met alles wat je wilt doen steeds tegen een muur van stopverf. De mentaliteit is er zoo geheel anders. Franken zal het wel ontkennen, maar dat is een eeuwige enthousiast, die nog nooit tropenkoller heeft gehad!

Ziehier mijn opinie en gegevens, die ik je graag mondeling nog verder wil toelichten. Mannus zal er het zijne ook nog wel bij doen.

Met hart. groeten t.t.

Ed. Pelster

Origineel: Amsterdam, EYE Film Instituut Nederland