Boekbespreking

Dr. H.W. van der Vaart Smit Hans Vaihinger en de als-of-philosofie (Serie ‘Groote Denkers’)
D. Burger Kort overzicht van de metaphysische stelsels (Serie ‘Levensvragen’)

Populaire boekjes over wijsbegeerte schrijven is niet het werk van iedereen, juist omdat deze wetenschap een kant van populariteit aan zich heeft. Men heeft niet het recht in een dergelijk kort bestek apodictisch te spreken, omdat men in de eerste plaats de lezer de grond-waarheid behoort te doen beseffen: het (geschoolde) denken is een kwestie van richting en meerdere of mindere volmaaktheid, maar niet van ‘goed’ en ‘verkeerd’. Deze opvatting alleen heeft de passende eerbied voor het moeizaamste en schoonste van de ordende geest, het wijsgerig Denken.

Daarom zijn de heren van der Vaart-Smit en Burger interessante punten van vergelijking. De eerste schreef een buitengewoon leesbare beschouwing over Vaihinger, waaraan zich indringender studie van de vermaarde fictionalist en Kant-commentator laat vastknopen. De schrijver is er in geslaagd een beeld te geven van déze belangrijke consequentie van het kantianisme, wel een zeer scherp contrast met de absoluut-idealistische consequentie der negentiende eeuw. Hij geeft ook enig kritisch materiaal, maar zonder daarbij te kort te doen aan de verdienste van een groot denker, die ‘aan het studiegebied der logica een nieuw hoofdstuk (heeft) toegevoegd’. Men mag daarom van der Vaart-Smit als het type van een goed populair-wetenschappelijk schrijver beschouwen.

De heer Burger leidt in over alles en nog wat, in 38

bladzijden. Hij verklaart zich daarbij nog even aanhanger van het psychisch monisme. De beste waardering van zijn geschrift is, dat het misschien dienst kan doen voor onderwijzers, die middelbaar studeren en aan alle stelsels geroken moeten hebben; dit is de beste fokmethode voor frikkige eigenwijsheid.

16 mei 1925

M.L.