Briefwisseling Menno ter Braak - Ben Stroman

Menno ter Braak
aan
Ben Stroman

Den Haag, 5 februari 1940

Amice,

Rotterdam heeft op de uitwendige vorming van mijn werk stellig zichtbaren invloed gehad, en ik denk op den ‘innerlijken’ kant, minder zichtbaar, stellig ook; dat is echter niet zoo gemakkelijk na te gaan, omdat de jaren, die ik in R'dam als leeraar aan het R'damsch Lyceum doorbracht (1929-1933), voor mij jaren zijn geweest van Nietzsche-ontdekking en Nietzsche-opslurping. Rotterdam en Nietzsche zijn dus tot een ondeelbaar geheel verstrengeld in mijn herinnering... waarbij Rotterdam voornamelijk dienst deed als weldadig anti-aesthetisch geneesmiddel. Voor mij is het unieke en sympathieke van Rotterdam in de eerste plaats, het ronduit-prollige van de stad als geheel, met daarnaast die kooplieden-beschaving à la Mees, waarin men nog zoo duidelijk de camouflage van het grootkapitaal ontdekt (dikwijls ook lang niet onsympathiek overigens, maar vol vooroordelen en tics).

De invloed van het milieu Rotterdam kun je b.v. vinden in Politicus zonder Partij, 1e hoofdstuk, waar ik door een motorwagen van lijn 9 (de destijds nieuwe gele) bijna word overreden en in ‘Hampton Court’, waar de Bijenkorf een rol speelt en Sandeman (scène met de als visschen voorbijgaande menschen), en vooral in ‘Dr. Dumay Verliest’, dat een vrije verbeelding is, wat de sfeer betreft, van het Rotterdamsch Lyceum; vrij, want ik heb de leeraren met hun eigenschappen expres door elkaar gegooid. De buitenkant van den leeraar Dumay is echter geheel de leeraar ter Braak, zich dagelijks bewegend tusschen Beukelsdijk 143 en P. de Hooghstr. 29, en ook de leerlingen zijn stuk voor stuk onvervalschte exemplaren van die school, die ik je met namen zou kunnen noemen.

vr. gr.

Menno ter Braak

Dit boek is helemaal ‘Rotterdamsch’ van a tot z op de Beukelsdijk geschreven.

Origineel: onbekend. Geciteerd uit: Ben Stroman, Vandaag bestaat niet. Autobiografische fragmenten ('s-Gravenhage 1981), 121-122. Aldaar vermeld: briefpapier Menno ter Braak. Machineschrift.